Onze alarmcentralearts Olav over malaria

Nog steeds worden mensen flink ziek van malaria en sterven er wereldwijd jaarlijks nog 430.000 mensen aan malaria, vooral in derde wereldlanden sterven mensen aan malaria. Daarom is een goede voorbereiding op een verre reis verre van overbodig.

In dit artikel hebben wij onze alarmcentralearts Olav van Puijenbroek geïnterviewd. Olav geeft relevante informatie over malaria en heeft een aantal interessante feiten over malaria.

Malaria
Malaria wordt veroorzaakt door parasieten. Er zijn vier verschillende typen malaria, veroorzaakt door vier soorten parasieten (met de moeilijke namen: PI. vivax, -ovale, -malariae en –falciparum). Deze kunnen allemaal malaria geven. Deze parasieten worden overgebracht door bepaalde muggen. Die mug (Anapheles) kan met een prik de parasiet overbrengen aan mensen. Deze muggen komen over het algemeen vooral voor in warme streken. Op deze pagina zie je per land waar het risico op malaria het grootst is. Voorafgaand aan een reis is het dan ook goed om te checken of in het gebied een verhoogd risico op malaria is. Malaria is alleen overdraagbaar via een prik van deze muggensoort en dus niet overdraagbaar van mens tot mens.

Voorzorgsmaatregelen
De voorzorgsmaatregelen die je moet nemen om je te beschermen tegen malaria, is verschillend. Het verschilt bijvoorbeeld van seizoen tot seizoen en van streek tot streek. Toch is het goed om enige maatregelen te treffen wanneer je naar een risicogebied afreist. Zo wordt de kans dat je wordt gestoken verkleind. Maatregelen kunnen zijn:
– Onder een klamboe slapen;
– Zorgen dat er lange mouwen aan de kleding zit;
– Regelmatig jezelf inspuiten met spray waarin DEET zit (de lucht van DEET houdt muggen op afstand).

De medicatie en de bijwerkingen daarvan
Als de prikkans wordt vergroot kun je tabletten slikken tegen malaria. Deze tabletten (de meest bekende zijn Malarone en Lariam) verkleinen de kans enorm, maar helaas nog geen 100%. Alhoewel de tabletten de kans op malaria enorm verlagen, zitten er helaas ook bijwerkingen aan de tabletten. Er zijn meerdere soorten malariapillen, hieronder in het kort de bijwerkingen van de twee bekendste malariapillen: Malarone en Lariam:

– Malarone
Van Malerone is bekend dat het lichte maag- en darmklachten, hoofdpijn en mindere eetlust kan geven. Daarnaast kan hoesten een bijwerking zijn en duizeligheid en slapeloosheid zijn bijwerkingen van Malarone, overigens zijn deze laatste wel erg zeldzaam.

– Lariam
Van Lariam (mefloquine) is bekend dat het soms psychische klachten kan geven, al wordt daar wel heel veel gewicht aan toegekend. Uiteindelijk is die kans op bijwerkingen klein, slaapstoornissen zijn bekend en (<10%) kan last krijgen van: neerslachtigheid, maag-darmklachten en hoofdpijn. De kans op rusteloosheid en verwardheid is zelfs minder dan 1%. Lees wel altijd goed de bijsluiter van de medicatie.

Symptomen van Malaria en hoe te handelen
Veel mensen voelen zich na een beet slap en grieperig/koortsig. Ook wel de algehele malaise genoemd. Indien je denkt gebeten te zijn door een malariamug dien je direct contact te zoeken met de alarmcentrale. De alarmcentrale stuurt jou naar de dichtstbijzijnde arts of ziekenhuis. De diagnose wordt, zeker in landen waar malaria vaak voorkomt, snel gesteld. Artsen daar herkennen de symptomen vaak direct, omdat zij vaker te maken krijgen met patiënten met malaria. Daarnaast is het ook te onderzoeken door bijvoorbeeld een druppel bloed onder de microscoop te leggen.

Behandeling van malaria
Als het gaat om behandeling is de medicatie in derdewereldlanden niet op voorhand slechter. Het is wel zaak om naar een arts te gaan en medicatie te laten voorschrijven. Je gaat dan met een recept naar een officiële apotheek, zo wordt je voorzien van de juiste medicatie. In derde wereldlanden is namelijk vaak nepmedicatie in omloop. Het risico dat veel reizigers zo een drogist binnenlopen en tabletten kopen (“over de counter”), waarvan onduidelijk is of er werkzame stof in zit, is daarom zeer aanwezig. Olav adviseert daarom altijd een officiële apotheek op te zoeken met recept!

Hoe gevaarlijk is malaria?
Malaria is dodelijk, maar deze getallen moet je relativeren. Wereldwijd, wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geschat, dat er zo’n 430.000 mensen per jaar sterven aan malaria. Dat getal wordt voor het grootste gedeelte bepaald door lokale bevolking, die geen medicatie krijgen, waarvan helaas een groot aantal kinderen. Op vakantie kun jij als westerling veel leed voorkomen om je van te voren te laten adviseren door bijvoorbeeld een Travel Clinic, een GGD of een huisarts (als de arts tenminste scholing en bijscholing gehad heeft in reizigersgeneeskunde).

De feiten over malaria:

  • Koorts in de tropen betekent malaria indien het tegendeel bewezen is. In landen waar malaria veel voorkomt herkennen artsen vrijwel direct wanneer het om malaria gaat.
  • Koorts na een malariamuggenprik kan zich ook nog weken na jouw vakantie voordoen! Mocht je een koorts hebben of je grieperig voelen na de vakantie in het buitenland, meldt het dan altijd aan de Nederlandse arts!
  • Triest maar waar. Men is al een dikke eeuw in de weer met het bestrijden van Malaria, maar de resistentie onder parasieten en muggen is zo groot, dat die vraagt om continue vernieuwing van middelen.
  • Voor de echte liefhebber het boek MUG Van Bart Knols, deze muggenkenner (entomoloog) is een meester-verteller met een goed gevoel voor humor en wellicht ook goed om te lezen voor een beetje geruststelling.

Bekijk ook

Onze laatste berichten